ప్రాణం ఖరీదు - జాహ్నవి [andhrajyothy.daily]

ప్రాణం ఖరీదు
- జాహ్నవి

ప్రజలను రకరకాల సామాజిక ఆర్థిక, లింగ, సమూహాలుగా విడగొట్టి ప్రభుత్వాలు రగుల్చుతున్న రావణ కాష్టాలకు తోడు మేధావులు కూడా అంతర్యుద్ధాలను ప్రోత్సహించాలా? తమ పూర్వీకులు పాటించినట్లుగా చెబుతున్న కుల వివక్షలకు నేటి తరం మూల్యం చెల్లించాలంటూ వ్యక్తిగతంగా సంబంధం, బాధ్యత లేకపోయినా ముక్కు పిండి వసూలు చేస్తున్నారు. మరి తెలిసి తెలిసీ ఆధునిక యుగంలో మనం పాటిస్తున్న చట్టబద్ధ వివక్షలకు ఎన్ని భావితరాలు మూల్యం చెల్లించాలో ఏ రూపంలో చెల్లిస్తాయో!

మన దేశంలో కుల వ్యవస్థ చాలా ప్రాచీనమైనది. ఈ వ్యవస్థ గురించిన చర్చ కూడా కనీసం కొన్ని వందల సంవత్సరాలుగా సాగుతోంది. బ్రిటిషు వారి పరిపాలనలోనూ, స్వాతంత్య్రోద్యమ సమయంలోనూ, స్వాతంత్య్రానంతరం కూడా ఈ చర్చ ఎడతెగకుండా కొనసాగుతూనే ఉంది. వేల మంది మేధావులు ఈ విషయంలో తమ అభిప్రాయాలు, ఆలోచనలు, పరిష్కారాలు వెలిబుచ్చారు. స్వాతంత్య్రం వచ్చిన కొత్తలో నెహ్రూ లాంటి కాంగ్రెస్ నాయకులు నమ్మి ఆచరించిన రాజ్యసామ్యవాద విధానాలు, పరిమిత కాలానికి రిజర్వేషన్ల ద్వారా అనతి కాలంలోనే కులాల్లోని అంతరాలను, వాటి మధ్య విభేదాలను రూపుమాపవచ్చనుకున్నారు.

మరోపక్క అప్పట్లో రాజకీయ ప్రత్యామ్నాయంగా ఉన్న కమ్యూనిస్టులైతే కమ్యూనిజం స్థాపన ద్వారా కులాలు వాటంతట అవే మాయమైపోతాయనుకున్నారు. అలా జరగక పోగా, భారత సమాజంలోని కుల వ్యవస్థ, దాని వాస్తవికత, కులం-వర్గం, వాటి అస్తిిత్వాలు, వాటి స్పృహ, వాటి మధ్య పోలికలు, తేడాలు, ఏది సత్యం, ఏది శాశ్వతం, ఏది ప్రాథమికం అనే విషయాల గురించి సాహిత్యం, కవిత్వం, పరిశోధన, సామాజిక విశ్లేషణలు, రాజకీయ ఎజెండాలు, ప్రజల్లో అవగాహన పెంచడంతో పాటు గందరగోళానికి కూడా గురిచేశాయి, చేస్తున్నాయి.

కమ్యూనిస్టు వర్గపటంలో ఒక అంచున ఉండే మార్క్సిస్టు-లెనినిస్టు విప్లవ పార్టీల్లో కూడా కులాల విషయంలో తీవ్రమయిన చర్చ జరగడం, వాటిలో కొన్ని కులాధార, విప్లవ కమ్యూనిస్టు పార్టీలుగా అవతరించడం కూడా జరిగింది. ఆధునిక కుల సమూహాలు, ఒక్కో సమూహానికి ఒక్కో దేవుడు, ఒక్కో నాయకుడు, ఒక్కో పవిత్ర గ్రంథం, ఒక్కో మేధావి బృందం తయారయ్యాయి. ఈ పరిణామాలన్నీ సమస్య తీవ్రతకు అద్దం పడుతున్నాయి తప్ప ఒక హేతుబద్ధ అవగాహన, స్పష్టత, పరిష్కార దిశగా మాత్రం తీసుకెళ్ళడం లేదు. గుడ్డివాళ్ళు ఏనుగు భాగాలను తడిమి వర్ణించినట్లుగా పరిమితమైపోతున్నారు. భావోద్వేగాలు, అంధ విశ్వాసాలు, స్వప్రయోజనాలు, వర్తమాన రాజకీయాల ప్రభావం లేకుండా హేతుబద్ధ, నిలకడైన విశ్లేషణతో ఈ అంశాన్ని అర్థం చేసుకున్నప్పుడే సరైన పరిష్కారం దొరుకుతుంది.

తన ప్రమేయం లేకుండా జన్మతః సిద్ధించిన కుల, మత, ప్రాంత, జాతీయతా అస్తిత్వాల(ఐడెంటిటీ)తో సంబంధం లేకుండా, స్వతంత్రుడిగా తనకున్న బుద్ధి కుశలత, శారీరక శక్తులతో తన కృషి మేరకు సంపాదించుకుని సంతోషంగా బ్రతికే హక్కు ప్రతి మనిషికీ, మనిషిగా, సృష్టిలో సహజంగా సంక్రమించిన హక్కు. ఆ హక్కును కాదనే, కాలరాసే అధికారం ఏ ఇతరులకీ లేదు. ఈ రాజకీయ సమానత్వం రాజ్యాంగ రీత్యా మన దేశంలోని అందరికీ ఉంది. ఆ సమానత్వాన్ని పాక్షికంగా కాలరాయడం, పెడ వ్యాఖ్యానాలతో రాజకీయ అవసరాల మేరకు వికృతంగా మార్చే శక్తి, అధికారం ప్రభుత్వాలకు మాత్రమే ఉంది.

ఆ అధికారాలను ప్రభుత్వాలు సినికల్‌గా వాడుకుంటాయి. మూడు ఉదాహరణలను పరిశీలిద్దాం. పురాణ యుగాల్లో మనుస్మృతి పేరిట రాసి, ఆచరించిన శాసనాలు రాసింది ఎవరైనా, ఆనాటి పాలక ప్రభుత్వాల ప్రమేయం లేకుండా అమలయ్యే అవకాశం లేదు. కాబట్టి వివక్షలకు కారణం ప్రభుత్వాలే తప్ప వ్యక్తులు కాజాలరు. బానిసత్వం రద్దయిన తరువాత కూడా అమెరికాలో నల్లవారి పట్ల తీవ్ర వివక్ష కొనసాగింది. అది 'జిమ్ క్రో' చట్టాల ద్వారా వ్యవస్థీకృతమైన వివక్ష. ఆ రకంగా అమెరికా ప్రభుత్వమే చట్టాల ద్వారా వివక్షకు పచ్చ జెండా ఊపింది.

మూడో ముఖ్య ఉదాహరణ మనదేశ రాజ్యాంగంలో ఒక పక్క రాజకీయ సమానత్వం ఇస్తూనే, ఒక తాత్కాలిక కార్యక్రమంగా పదేళ్ళ పాటు దళితులకు, ఆదివాసీలకు రిజర్వేషన్లు ప్రకటించడం. సమానత్వపు పునాదుల్లోకి జరిగిన ఈ ప్రభుత్వ చొరబాటు, జోక్యం భారతదేశ సమాజంలో కుల వ్యవస్థను శాశ్వతీకరించడమే కాకుండా, మరిన్ని జోక్యాలకు దారితీసింది. వ్యక్తులందరూ రాజకీయంగా సమానులే అన్నది సృష్టిపరమైన వాస్తవం. ఈ వాస్తవాన్ని కాదనే వ్యక్తి తనకు తానుగా మాత్రమే నష్టపోతాడు. ఒకవేళ ప్రభుత్వమే ఈ వాస్తవాన్ని ధిక్కరించి చట్టరూపంగా జోక్యం చేసుకుంటే, మొత్తం సమాజం, వ్యవస్థే వికృతమవుతుంది, అయ్యింది కూడా. తన జోక్యం వల్ల జరిగిన అనర్థాలను ఏ ప్రభుత్వమూ ఒప్పుకోదు.

వాటిని కప్పిపుచ్చడం కోసం మరిన్ని జోక్యాలకు తెగబడుతుంది. జరుగుతున్నది అదే. పదేళ్ళ కోసమేనని ప్రవేశపెట్టిన రిజర్వేషన్లు సరిపడా ఫలితాలనివ్వలేదన్నారు. ఇంకో పదేళ్ళు, ఇలా పెంచుకుంటూ పోయారు. అయినా ఫలితం లేదంటూ ప్రమోషన్లలో కూడా రిజర్వేషన్లన్నారు. అదీ చాలదని ఇప్పుడు ప్రైవేటు రంగంలో కూడా రిజర్వేషన్లుండాలని ప్రతిపాదిస్తున్నారు. ఇలా ఒక జోక్యపు వైఫల్యం మరిన్ని జోక్యాలకు దారితీస్తుంది. కొన్ని కులాలకు, తెగలకే రిజర్వేషన్లిస్తే మిగతా వారు ఊరుకుంటారా? వెనుకబడిన వర్గాలకు రిజర్వేషన్లు, మండల కమిషన్, కేంద్ర స్థాయిలో బీసీ రిజర్వేషన్లు, పంచాయతీలు, స్థానిక సంస్థల్లో, అవుట్ సోర్సింగ్ ఉద్యోగాల్లో రిజర్వేషన్లు, కొన్ని కులాలను ఒక గ్రూపు నుంచి ఇంకో గ్రూపుకు మార్చడం, వర్గీక'రణం' - ఇలా కోతి పుండు బ్రహ్మ రాక్షసి అయ్యింది.

దీనికి తోడు దళితుల రక్షణ కోసమనే పేరుతో దళితేతరులను టార్గెట్ చేసే ప్రత్యేక చట్టాలు, ఉప ప్రణాళికలు, కొన్ని వృత్తులకు ప్రత్యేక ప్రభుత్వ సదుపాయాలు, మహిళలకు ప్రత్యేక చట్టాలు, ప్రాంతాల వారీ రిజర్వేషన్లు, కోటాలు - ఇలా బ్యాంకు నుంచి రుణం పొందాలన్నా, లైసెన్సు పొందాలన్నా, విద్యాసంస్థల్లో ప్రవేశం కావాలన్నా, ఉద్యోగం కావాలన్నా, తప్పుచేస్తే శిక్షించాలన్నా, దౌర్జన్యం నుంచి రక్షించబడాలన్నా, అతడు భారతదేశీయుడైతే చాల దు, ఏ రక్షిత, అరక్షిత, ఆ రక్షిత కుల, మత, ప్రాంతానికి చెందిన వాడో అన్నది ముఖ్యమైపోయింది.

ఇలాంటి చట్టపరమైన వివక్ష వాతావరణంలో వ్యక్తులు స్వతంత్రంగా ఆలోచించడం, స్వతంత్రంగా బ్రతకాలనుకోవడం మానేసి తన కుల, మత, లింగ, ప్రాంత సమూహాల్లో ఒక సూక్ష్మ భాగంగా భావించడం, ఆ సమూహ అస్థిత్వమే తన వ్యక్తిగత చిరునామాగా భ్రమించడం ఎక్కువైంది. దాంతో వ్యక్తులు ఉత్పాదకతలో ఒకరితో ఒకరు పోటీపడాల్సిన స్థానంలో సమూహాల మధ్య కొట్లాటలు, ప్రచ్ఛన్న యుద్ధాలు, కొన్నిసార్లు ప్రత్యక్ష హింసకు దారితీయడం, ఒకరిపట్ల ఒకరికి అసూయ, ద్వేషం ఎక్కువయ్యాయి.

లక్షింపేట సంఘటన, అంబేద్కర్ విగ్రహాల ధ్వంసం, తదనంతర ఉద్వేగాలు ఈ పరిణామాల్లో భాగమే. అందరితో పాటు సమాన స్థాయిలో బుద్ధి కుశలత, శారీరక శక్తులు కలిగి ఉండి కూడా, ఉత్పాదక రంగాల్లో తమ శక్తి సామర్థ్యాలను నిరూపించుకోవలసిన యువతీ యువకులు అనుత్పాదక రంగమైన ప్రభుత్వ ఉద్యోగాలొక్కటే దిక్కన్న భావంతో వాటి వెంట పరుగులు తీస్తున్నారు. ఉద్యోగం దొరికిన వాళ్ళు అందులో వ్యక్తిగత ఎదుగూ బొదుగూ లేకుండా మగ్గిపోతున్నారు. దొరకని వాళ్ళు (అత్యధిక సంఖ్యాకులకు దొరకవు) తీవ్ర నిరాశా నిస్పృహలకు లోనై, కులాల వారీగా చీలిపోయిన సామాజిక పరిస్థితుల్లో తమ శక్తి సామర్థ్యాలను గుర్తించే వారే లేక కృంగిపోతున్నారు.

కటాఫ్ మార్కులు తగ్గించి కొందరికి విద్యాసంస్థల్లో ప్రవేశం కల్పించడం ద్వారానో, రిజర్వేషన్లిచ్చి కొందరికి ప్రభుత్వోద్యోగాలు ఇవ్వడం ద్వారానో కొందరు వ్యక్తులు తాత్కాలికంగా లాభపడతారేమో గానీ, దాని వల్ల ఆ సామాజిక వర్గాలకు, వ్యక్తులకు, వ్యవస్థలకు, మొత్తం మీద సమాజానికి జరిగే నష్టమే ఎన్నో రెట్లు ఎక్కువ. ఏ కులంలో, ఎంత పేదరికంలో పుట్టినా, ఒక్క తరంలోనే చేతినిండా పని, గౌరవ ప్రదమైన జీవితం, కడుపు నిండా తిండి, అందమైన ఇల్లు, సకల సౌకర్యాలు, కోతల్లేని కరెంటు, సొంత సంపాదనతోనే తనకు, తన కుటుంబానికి కావలసిన విద్య, వైద్య వసతులు - ఇవన్నీ పొందాలంటే కావలసింది ప్రభుత్వం, ప్రత్యేక చట్టాలు, రిజర్వేషన్లు కాదు.

ప్రజల ధన, మాన, ప్రాణాలను సమానంగా, కట్టుదిట్టంగా రక్షించగల వ్యవస్థలు, ప్రజలందరూ తమ తమ శక్తి సామర్థ్యాలను పూర్తి స్థాయిలో ప్రదర్శించగల స్వేచ్ఛా వాతావరణం. ధనిక, పాశ్చాత్య దేశాల్లో అత్యంత పేదవారిగా పరిగణించేవారికి కూడా మనదేశంలోని మధ్యతరగతి కంటే ఎక్కువ సదుపాయాలు, సంపాదన ఉన్నాయంటే అదే కారణం. తన ఉనికికి అసలు పరమార్థమేమిటో తనకే తెలియక, కుల రాజకీయ క్రీడల్లో మునిగి తేలుతున్న అసమర్థ ప్రభుత్వాల పాలనలో ఎవరి ప్రాణాలకూ విలువ లేదు.

లక్షింపేట సంఘటన నేపథ్యంలో దళితులు గ్రామగ్రామాన మిలిషియాగా ఏర్పడాలని అభిప్రాయపడ్డ మేధావులు ఒక్క విషయం ఆలోచించాలి. దళిత మిలిషియాలకు దీటుగా దళితేతర మిలిషియాలు ఏర్పడవా? ప్రజలను రకరకాల సామాజిక ఆర్థిక, లింగ, సమూహాలుగా విడగొట్టి ప్రభుత్వాలు రగుల్చుతున్న రావణ కాష్టాలకు తోడు మేధావులు కూడా అంతర్యుద్ధాలను ప్రోత్సహించాలా? మేధావుల మెదళ్ళను శతాబ్దాలుగా తొలుస్తున్న కుల సమస్యను నాలుగు వరుసల వ్యాసంలో చర్చించడం అసాధ్యమని అంగీకరిస్తూనే, చివరగా ఒక మాట. తమ పూర్వీకులు పాటించినట్లుగా చెబుతున్న కుల వివక్షలకు నేటి తరం మూల్యం చెల్లించాలంటూ వ్యక్తిగతంగా సంబంధం, బాధ్యత లేకపోయినా ముక్కు పిండి వసూలు చేస్తున్నారు కదా, మరి తెలిసి తెలిసీ ఆధునిక యుగంలో మనం పాటిస్తున్న చట్టబద్ధ వివక్షలకు ఎన్ని భావితరాలు మూల్యం చెల్లించాలో ఏ రూపంలో చెల్లిస్తాయో!
- జాహ్నవి